Fındık piyasası, son 15 yıldır serbest piyasa koşulları altında işlem görmeye devam ediyor. Daha önce devlet tarafından belirlenen sabit fiyat politikası ile yürütülen alım-satım süreçleri, günümüzde arz-talep dengesi ve piyasa dinamikleri doğrultusunda şekilleniyor.
Fındık üreticileri, fiyat belirleme sürecinde sabit bir konumda kalırken, Fiskobirlik ve tüccarların yanı sıra Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) de son yıllarda piyasada aktif bir rol üstlenmiş durumda. TMO'nun alım fiyatları, genellikle serbest piyasa fiyatlarının üzerinde seyrederek üreticiyi desteklemeyi amaçlıyor.
Fındık Fiyatları Hangi Faktörlere Bağlı?
Fındık fiyatlarının günlük olarak değişiklik gösterebilmesindeki en büyük etken, arz-talep dengesi. Bunun yanı sıra hava koşulları ve doğal afetler de üretimi etkileyen başlıca unsurlar arasında. Don, sel ya da kuraklık gibi üretimin azaldığı yıllarda fiyatlar yükseliş eğilimi gösteriyor. Dünya fındık üretim verilerine bakıldığında, Türkiye lider konumda yer alıyor. 2023 yılında Türkiye’nin fındık üretimi 610.200 ton olarak kaydedilirken, İtalya 114.000 ton, Gürcistan 55.600 ton ve Azerbaycan 55.000 ton ile Türkiye’yi takip ediyor.
İl İl Fındık Fiyatları
Son günlerde çeşitli illerde fındık fiyatları şu şekilde değişiyor:
Ordu: ₺123,00
Giresun: ₺124,00
Çarşamba: ₺123,00
Düzce: ₺121,00
Trabzon: ₺123,00
Fiyatlar brüt olarak belirlenirken, ticarette stopaj (%2) ve borsa tescil kesintisi (%0,1-0,2) gibi giderler de hesaba katılıyor. Üreticiler, ürünlerini satmadan önce piyasa trendlerini yakından takip etmeli ve en uygun fiyat aralığını belirlemeye özen göstermeli.
TMO'nun Rolü ve Çeşit Bazlı Fiyatlama
TMO, piyasada dengeleyici bir rol üstlenirken, fındık alım fiyatlarını çeşit bazında farklılaştırıyor. Örneğin, "Tombul", "Palaz" ve "Sivri" gibi ana çeşitler ile bu çeşitlerin tozlayıcı türleri arasında fiyat farklılıkları görülebiliyor. TMO’nun belirlediği bu fiyatlar, serbest piyasa fiyatlarının üzerinde bir seviye sunarak hem üreticiyi korumayı hem de piyasayı dengelemeyi amaçlıyor.
Dünya ve Türkiye Fındık Üretimindeki Değişkenlik
Türkiye, dünya fındık üretiminde önemli bir paya sahip olmasına rağmen, yıllık üretim rakamlarında dalgalanmalar yaşanıyor. Bu durum, doğal faktörlere bağlı olarak fiyatlarda da değişkenlik yaratıyor. 2023 yılı itibarıyla dünya genelinde toplam 985.140 ton fındık üretimi kaydedilmiş durumda.
Üreticiler ve tüccarlar, piyasa fiyatlarını takip ederek ürünlerini en karlı şekilde değerlendirebilmek için dikkatli hareket etmeli. Serbest piyasa koşullarında oluşan fiyatlar, üreticilere hem risk hem de fırsat sunmaya devam ediyor.
