1985 yılından bu yana yürürlükte olan Katma Değer Vergisi’nde reform hazırlıkları yapılıyor. Mevcut KDV kanununun yatırımcı, üretici ve ihracatçı üzerinde büyük bir yüke dönüştüğü geniş bir kesim tarafından kabul görüyordu.
Avrupa’daki modelleri inceleyen ve İngiliz modelinin ülkemize uygun olduğuna kanaat getiren hükümetin, yeni model ile ilgili hazırlık içinde olduğunu anlıyoruz.
İngiliz modelinde KDV ağırlıklı olarak %17,5 uygulanıyor. Eğitim, ilaç, gıda gibi harcamalardan ise vergi alınmıyor. KDV’de hangi sektörde verginin ne olacağı ülkelerin kültürlerinden de etkileniyor. Örnek olarak Fransa’da gazete, dergi, sinema, tiyatro gibi kültürel alanlarda KDV %2 ile %5,5 arasında değişiyor. Bizde ise bu rakam oldukça yüksek.
Katma Değer Vergisi’nde amaç sistemi kolaylaştırmak, basitleştirmek ve vergi toplamayı etkin hale getirmek olmalıdır. Kayıt dışının engellenmesi de önceliklerden biridir. Bugün 2,5 milyon mükellefin olduğu ülkemizde toplanan Katma Değer Vergisi’nin yarısından fazlası 2 bin civarında firmadan gelmektedir. Kayıt dışının engellenmesi, belirli gruplarda KDV’nin makulleştirilmesi ve yanlış KDV beyan edenlere ciddi yaptırımların uygulanması ile söz konusu olacaktır.
Ülkemizde KDV’nin dış ticaret tarafında dezavantaj oluşturduğunu görüyoruz. İngiltere’de uygulanan modelde ise KDV’nin ihracatçı firmalara finansman yükü oluşturmaması esas alınıyor. İhracat yapan bir şirketin önce KDV ödeyip daha sonra vergi iadesi aldığı durumda vergiden kaynaklı bir finansman yükünden söz edebiliriz. Ayrıca bir ürünü yurtiçinde üretmektense dahili işleme rejimi ile KDV’siz dışarıdan getirmek daha uygun olabiliyor. Bu haliyle KDV sistemi yurtiçindeki üretime dezavantaj yaratabiliyor.
Çok fazla oran, istisna farklılıklarının olması da sıkıntılardan bir diğeri. Oran farklılıkları firmalara zarar verebiliyor. Ayrıca oran farklılıkları kayıt dışılığı da teşvik edebiliyor. Kayıt dışılığın olduğu yerde haksız rekabet başlıyor. Bu sebeple oran yapısının sadeleştirilmesi ve istisnaların gözden geçirilmesi KDV’de daha adil ve uygulanabilir bir sistem getirecektir.
