Bugün 12 Kasım Zatürre günü. Zatürre yani pnömoni tüm dünyada ve ülkemizde en sık görülen ve en fazla ölüme neden olan hastalıkların başında geliyor. Hastalık, hasta kişilerden sağlam kişilere doğrudan bulaşabileceği gibi genelde vücut savunması ve akciğer direnci zayıf düşmüş kişilerde üst solunum yolları veya sindirim  kanalında bulunan mikropların akciğerlere ulaşıp enfeksiyon oluşturulmasıyla ortaya çıkıyor. Dünyada yılda 5 yaş altında yaklaşık 1 milyon çocuk zatürreden ölüyor.

BELİRTİLER KİŞİDEN KİŞİYE DEĞİŞEBİLİR

Zatürrenin özellikle 2 yaş altı bebeklerde, 65 yaş üzeri bireylerde, böbrek, kalp, karaciğer, şeker hastalığı ve KOAH gibi kronik hastalığı bulunan kişilerde, bağışıklığı baskılanmış hastalarda daha ağır seyrediyor. Dünyada yılda neredeyse yarım milyar insan zatürreye yakalanıyor. Zatürre enfeksiyon hastalıkları arasında birinci ölüm sebebidir. Büyük bölümü Afrika ve Güney Asya’da olmak üzere yılda 5 yaş altında yaklaşık 1 milyon çocuk zatürreden ölmektedir. Dünyada ve ülkemizde başlıca hastaneye yatış ve ölüm sebeplerinden biri olan zatürre, aşılamayla kısmen de olsa önlenebilen, erken tanı ve uygun tedaviyle çoğu zaman hızlı yanıt alınan bir hastalıktır.
Zatürreye yakalanan hastalarda genellikle öksürük, renkli balgam, göğüs ağrısı, ateş, titreme, halsizlik nefes darlığı şikayetleri olur. Hastalık ani gelişebildiği gibi şikayetler sinsi bir şekilde de başlayabilir. Bebek ve küçük çocuklarda öksürüğe ilaveten kusma, ateş, huzursuzluk, dudaklarda morarma, nefes alma ve yeme zorluğu görülebilir. Küçük çocuklarda bazen tek bulgu hızlı nefes alıp verme olabilir. Yaşlılarda ise ateş yüksekliği olmadan, halsizlik, şuur bulanıklığı ve genel durumda bozulma hastalık bulgusu olabilir.

YETERSİZ BESLENME ZATÜRREYE ZEMİN HAZIRLIYOR!

Hastalığa kış mevsiminde daha sık rastlanmasının bir sebebinin de grip ve diğer viral solunum yolları enfeksiyonlarının zatürre oluşumuna zemin hazırlaması. Bebek ve küçük çocuklarda anne sütü ile beslenememe, yetersiz beslenme, kalabalık ve sigara gibi hava kirliliğine yol açan sağlıksız ortamlar ile eksik aşılanma zatürre gelişimini kolaylaştırır. Erken tanı ve tedavi bu hastalıkta çok önemlidir. Saydığımız şikayetleri yaşayan hastalara muayene ve akciğer röntgeniyle tanı konulabilir. Gerekli durumlarda rutin kan tetkikleri, balgam mikrobiyolojik incelemeleri yapılabilir. Altta yatan sebepleri bulmak için akciğer tomografisi gerekebilir. Çoğu hasta evde tedavi edilebileceği gibi, ağır olguların, yaşlı ve ek hastalıkları olan hastaların hastaneye yatışı gerekir. Bazı hastalarda oksijen ve hatta yoğun bakımda solunum desteği gerekebilir. Tedavide antibiyotikler, bazen anti viral ilaçlar, sıvı desteği, ağrı kesici ve ateş düşürücü ilaçlar kullanılır. Zatürreden korunmak için; uygun beslenme, iç ortam havasının temiz tutulması, sigaranın bırakılması, grip salgınları sırasında kalabalık ortamlardan kaçınma, genel hijyen ve temizlik kurallarına uyulması gereklidir. Zatürre geçirme ve ağır seyretme riski olan küçük çocukların, yaşlı ve kronik hastalığı olan kişilerin pnömokok ve grip aşılarını yaptırması gereklidir. Pnömokok aşıları göğüs ve enfeksiyon hastalıkları uzmanlarına danışılarak planlanmalı, grip aşıları ise her yıl Ekim-Aralık ayları içinde yapılmalıdır. Ayrıca, riskli kişilerle birlikte yaşayanların ve bakımından sorumlu olan kişilerin de grip aşısı olmaları önerilir. Bebeklerde pnömokok aşısı rutin aşılama takvimine alınmıştır. Grip salgınları sırasında özellikle yaşlıların kalabalık ortamlardan kaçınması, maske kullanması ve düzenli el yıkaması yararlı önlemlerdir.