Kış mevsiminin en keyifli etkinliklerinden biri hiç kuşkusuz kayak. Ülkemizde sayısı giderek artan kayak merkezlerinin yanı sıra yurt dışına yönelik kış turizmi tercihindeki artış, kayak sporuna bağlı yaralanmaların da daha sık yaşanmasına neden oluyor. Kayak sırasında dizde meydana gelen yaralanmaların asla hafife alınmaması gerekiyor. Ağrı kendiliğinden geçse bile mutlaka bir hekime başvurulmalı. Çünkü ön çapraz bağ yaralanmaları zamanında tedavi edilmezse menisküste yırtığa yol açabiliyor, bunun sonucunda daha komplike bir tedavi zorunlu hale gelebiliyor.
Dikkat! Bu hatalar travmaya neden olabilir…
Dizin iç ön tarafında çapraz şekilde yer alan ön çapraz bağları, dizlerin stabilizasyonunu sağlamak gibi son derece önemli bir işlev üstleniyor. Dolayısıyla hem spor yapmak hem de sağlam eklemlere sahip olmak için ön çapraz bağların sağlam kalması çok önemli. Ancak aniden dönüş yapmak, yön değiştirmek veya aniden durmak gibi hareketler nedeniyle dizin üzerinde oluşan yük; ön çapraz bağ bütünlüğünde bozulmalara yol açıyor
“Ağrım geçti, iyileştim” demeyin!
Ön çapraz bağ yaralanmaları; dizde ani bir kopma hissi, şiddetli ağrı, eklemin içindeki kanama nedeniyle oluşan şişlik ile kendini belli ediyor. Dizde büyük boyutta hasar varsa ağrı ve şişlik gibi yakınmalar bir haftaya kadar uzayabiliyor. Ancak dizde ek bozukluklara yol açmayan yırtıklarda ağrı kısa sürede kendiliğinden geçebiliyor. Hastalar da iyileştiklerini düşünerek doktora başvurmaya gerek duymayabiliyor. İşte bu durum ciddi sorunlara neden olabiliyor, çünkü hasarlı ön çapraz bağlarıyla spora devam edilirse bu kez tablo menisküs yırtığına kadar ilerleyebiliyor.
Tedavi aktivite düzeyine göre belirleniyor..
Tanısı hasta hikayesi ile konulan ön çapraz bağ yırtıkları için gerekirse MR ve röntgen tetkiki de isteniyor. Tedavi ise kişinin aktivite düzeyi ve yaşam tarzına göre belirleniyor. Yaralanmadan hemen sonra hekime başvurulması halinde tedavi süreci daha kolay ilerliyor. Düşük aktiviteye sahip bir yaşam süren kişilerde ameliyata gerek duyulmayabiliyor.
Ameliyat, artroskopik görüntüleme yardımı ile gerçekleştiriliyor. Dizin çevresindeki bir tendon alınıp kopan bağın yerine naklediliyor. Son derece gelişmiş malzemelerle kemiğe tespit ediliyor. Hastanede kalma süresi de kişiye bağlı olarak 1- 3 gün arasında değişiyor. Ameliyatın ardından en kısa zamanda fizik tedavi programına başlanıyor. Kişi 3-6 hafta içerisinde günlük yaşamına dönebiliyor. Spor yapan kişiler de 3-4 ay sonra antrenmanlarına başlayabiliyor. Müsabaka düzeyine ulaşması için ise 9 ay geçmesi gerekiyor.
Kayak kazalarından 5 adımda korunun…
- Boyunuza uygun kayak ve ekipman kullanımına özen gösterin. Kayak ayakkabılarınızın iyi bağlandığına emin olun.
- Kaydığınız pistin özelliklerini dikkate alın. Hava durumu, karın özelliği, pistin eğimi gibi noktaların kazalar üzerindeki etkisi büyük.
- Yorulduğunuzda kaymayı bırakın. Özellikle kayağa yeni başladıysanız ara vermeyi unutmayın. Yorgunluk vücudun tepki verme süresinin uzamasına yol açtığı için kaza riskini artırıyor.
- Dağınık zihinle piste çıkmayın. Dikkatin kolay dağılması da kazaya yol açıyor.
- Kaymadan önce biraz ısınma hareketi yapın. Vücut ısınmadığı için kendini korumaya yönelik reflekste bulunamıyor, ani hareketleri yapamıyor.