Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın önsözüyle Basın İlan Kurumu Yayınları tarafından yayınlanan “Bir Mabedin Varoluş Mücadelesi / Taksim Camii / Basından İktibaslar” adlı eser, Taksim Camii'nin açılışından önceki 150 yıllık süreci kapsayan bir inceleme. Eserde, Taksim Topçu Kışlası Camii'nin yapımından başlayarak, bölgenin yıllara yayılan gelişim süreci ve siyasi tarihimizin önemli olayları okuyuculara sunuluyor.
Kitapta, Taksim'e cami yapma talebi kadar bu talebe karşı çıkanların da görüşleri yer alıyor. Bu süreç boyunca gazete haberleri ve köşe yazıları üzerinden tüm yönleriyle anlatılan uzun soluklu bir mücadele, okuyuculara sunuluyor. Eser, Taksim Camii'nin yapımına dair kapsamlı bir bakış sunarken, aynı zamanda İstanbul'un ve Türkiye'nin tarihine de ışık tutuyor.
“Milletimizin 150 yıllık hayalini kitaplaştırdık”
Basın İlan Kurumu Genel Müdürü Cavit Erkılınç, bir asrı aşan mücadelenin nasıl esere dönüştüğünü şu sözlerle aktardı:
“Fethin sembolü olan Ayasofya’nın yeniden cami hüviyeti kazanmasını, basına yansıyan yönleriyle kitaplaştırmıştık. Büyük ilgi gören ve emek verilen bu kitabımızın ardından Taksim Camii’nin açılışına şahit olduk. Sayın Cumhurbaşkanımızın, ‘Taksim Camii’ni, Ayasofya Cami-i Kebir’e verilen bir selam, İstanbul’un fethinin 568. yıl dönümüne bir hediye olarak görüyorum’ diyerek açılışını yaptığı cami, okurlarımızı yeniden selamlama arzusu doğurdu.
Milletimizin 150 yıllık hayaline kavuşmasının sembolü olan Taksim Camii, tarihe not düşülmesi gereken önemli bir olay ve mücadele örneği olarak karşımızda duruyordu. Yayın ekibimizle bir araya geldik. Basından iktibaslarla bu süreci nasıl aktaracağımızı istişare ettik. Geniş çerçeveli ve titiz araştırmalarımızın sonunda kitabımız şekillendi ve nihayet kültür hayatımıza bir kaynak eser daha armağan etmiş olduk.”
Kent dönüşüyor, ihtiyaçlar değişiyor, cami talebi artıyor
Taksim Meydanı, 1928 yılında İtalyan heykeltıraş Pietro Canonica tarafından yapılan Cumhuriyet Anıtı ile canlanmıştır. Ancak daha sonra, İstanbul'un mimari dokusunun modernleştirilmesi amacıyla Fransız kent tasarımcısı Henri Prost görevlendirilmiş ve hazırladığı planlar doğrultusunda Taksim Kışlası yıkılarak yerine Taksim Gezi Parkı açılmıştır. Bu değişiklik, Taksim Meydanı'nın tarihinde önemli bir dönüm noktasıdır.
Beyoğlu’ndaki bu dönüşüm ve oluşan nüfus yoğunluğu yeni ihtiyaçları beraberinde getiriyor. İş, eğitim ve ibadet yerleri ile meskenler de nüfusa bağlı olarak yeniden şekilleniyor.
O dönemlerde Grande Rue olarak anılan İstiklal Caddesi üzerinde farklı inançlara ait çok sayıda ibadethane yer alırken buna karşılık 1950’lerden itibaren artan bölgedeki Müslüman nüfusun ihtiyacını karşılamada cami sayısının yetersiz kaldığına dikkat çekiliyor.
Belediye başkanıyken söz verdi, Cumhurbaşkanıyken yerine getirdi
Taksim’e cami ihtiyacını dile getirenler ile buna karşı çıkarlar arasındaki mücadele 90’lı yıllardan sonra farklı bir boyutta sürdürülüyor.
Recep Tayyip Erdoğan, Vehbi Koç, Rahmi Koç, Sabri Ülker, Sakıp Sabancı, Şarık Tara, Osman Boyner, Ekmeleddin İhsanoğlu, Kemal Ilıcak, Asım Kocabıyık, Esat Coşan, İbrahim Cevahir, Tayyar Altıkulaç, Ahmet Kabaklı, Necati Özfatura gibi güçlü isimler tarafından 1991 yılında Taksim Cami Kültür ve Sanat Vakfı kurulsa da ilerleme kaydedilemiyor.
1994 yılına gelindiğinde İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı seçilen Recep Tayyip Erdoğan, “Taksim’e cami iznini vereceğiz, temelini de Cumhurbaşkanı Demirel’e attıracağız” sözleriyle kararlılığını dile getirirse de ülkenin içinde bulunduğu siyasi atmosfer bu hayallerin ötelenmesine neden oluyor. Ta ki Erdoğan’ın 15 Temmuz 2016’daki hain darbe girişiminin ardından “Taksime cami yapmanın da zamanı geldi” açıklamasını yapıncaya kadar…
Sur Yapı ve KONUTDER Yönetim Kurulu Başkanı Mimar Ziya Altan Elmas, ailesinin de hayali olan Taksim’e cami yapılması düşüncesine sahip çıkarak inşaat maliyetini üstleniyor.
Asırlık hayal 28 Mayıs 2021’de gerçekleşti
2 bin 482 metrekare inşaat alanı, 33 metre kubbe yüksekliği, 2 şerefeli, 4 bin kişi ibadet alanı, kültür sanat merkezi, kütüphanesi ve aşevi olan Taksim Camii, 28 Mayıs 2021 yılında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından ibadete açıldı.
Taksim Camii mücadelesi üzerinden aynı zamanda basın ve siyasi tarih okumasına vesile olan kitap Arzu Cihangir tarafından hazırlandı. Yunus Ateş tarafından tasarlanan prestij eserin düzeltmenliğini Kazım Keskin, grafikerliğini ise Ufuk Küçükyılmaz üstlendi.