Yaz aylarının gün geçtikçe daha da sıcak geçtiği günümüzde, ilimizde ve bölgemizde fındık hasadının başlamasıyla yüksek derecede sıcaklıklar vatandaşlar için tehlike oluşturabiliyor.

Güneş (sıcak) çarpmasının, bölgemizde de, özellikle fındık hasatında, çoğu zaman yüksek sıcaklıklara uzun süre maruz kalma veya fiziksel aktivite sırasında yeterince suyun içilerek alınmaması nedeniyle oluştuğunu belirten Uzman Dr. Ali Coşkun, güneş çarpmasının acil tıbbi müdahale gerektiren bir durum olduğunu belirterek vatandaşları, bu gibi durumlarda kendiliğinden geçmesini beklemeden hızlı bir şekilde acil servise müracaat etmeleri noktasında uyardı.

Hafife Almayın!

Halk arasında sıcak, güneş çarpması olarak bilinen (hipertermi) hakkında açıklamalarda bulunan Uzm. Dr. Ali Coşkun, nedenleri ve tedavi süreci hakkında şu açıklamalarda bulundu;

“Hipertermi (sıcak, güneş çarpması); ilaç kullanımın bir sonucu olarak da meydana gelir. Hipertermi, bireyin vücudunun ısı düzenleme mekanizmalarının yetersiz kalarak aşırı ısınmasıdır. Hipertermi insan vücut ısısının genellikle 40 C veya üstüne çıktığı durumlarda meydana gelir. Sıcak çarpması en çok yaz aylarında görülür. Sıcak çarpması, yani hipertermi acil tedavi gerektirir. Tedavi edilmeyen sıcak çarpması bireyin beynine, kalbine, böbreklerine ve kas dokusuna hızla kalıcı zararlar verebilir. Tedavinin gecikmesi hasarı ağırlaştırır, ciddi komplikasyon veya ölüm riskini artırır. O nedenle derhal hekime müracaat edilmelidir.

Hipertermiye Yol Açan Etkenler?

Yaşlı, yetişkin ve kronik hastalığı olan bireylerde hipertermi durumunun daha sık gözlemlendiğini ifade eden Coşkun, egzersiz ve çalışma sonucu hipertermide daha sık artış yaşandığını şu sözlerle aktardı; 

“Egzersiz kaynaklı sıcak basması (hipertermi) ise, sıcak havada yapılan yoğun fiziksel aktivitenin, bağ bahçede çalışma sonucu, fındık hasadında çalışma sonucu, vücudun maruz kaldığı sıcaklığın neden olduğu vücut sıcaklığındaki artıştan kaynaklanır. Sıcak havada egzersiz yapan veya çalışan her birey bu tür aşırı sıcak çarpmasından etkilenebilir. Özellikle yüksek sıcaklıklara alışkın olmayan bireylerde bu durum daha yaygın görülür. Sıcaktan veya efordan dolayı terleme yoluyla kaybedilen sıvıları yenilemek için yeterli su içmeyerek susuz kalmak hipertermiye yol açabilir.”

Bunları Yapan Bireyler Daha Çok Etkileniyor!

Normal şartlarda her birey sıcak çarpmasından etkilenebildiğini, ancak bazı faktörlerde hipertermi riskinin artabildiğini söyleyen Uzm. Dr. Ali Coşkun, “Sıcak çarpmasında terin kolayca buharlaşarak vücudun soğutmasını engelleyen fazla ve kalın kıyafetler giymek ya da, bireyin vücudunun sıcaklığını düzenleme yeteneğini bozacak alkol içmesi hipertermi durumuna yol açabilir. Çocuk yaşlarda merkezi sinir sistemi tam olarak gelişmemiştir, ayrıca 65 yaşın üzerindeki yetişkinlerde ise merkezi sinir sisteminin ısı düzenlemesi yapan bölgesi üzerinde bozulmalar ortaya çıkar. Her iki durum da bireyin vücudunun vücut ısısındaki değişikliklere karşı daha zor uyum göstermesine yol açar. Her iki yaş grubunda da genellikle vücutta yeterli su bulunmaz ve bu durum riski artırır. Bazı ilaçlar da sıcak çarpmasına zemin hazırlayabilirler. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu için kullanılan uyarıcılar ya da amfetamin ve kokain gibi yasa dışı uyarıcılar da bireyi sıcak çarpmasına karşı daha savunmasız hale getirmektedir” dedi.

Sıcak Çarpmasından Nasıl Korunuruz?

Bu durumun önlenebilen bir rahatsızlık olduğunu ifade eden Coşkun, alınması gerekilen önlemlere; “Sıcak havalarda bireyler üzerlerine rahat ve bol oturan, açık renkte hafif kıyafetleri tercih etmelidir. Sıkıca oturan giysiler bireyin vücudunun düzgün bir şekilde soğumasına engel olabilir. Bol sıvı ve özellikle su tüketmek, normal vücut ısısını korunmasına yardımcı olur” açıklamalarıyla değinirken, sıcak havalarda alınması gerekilen önlemleri ise şu şekilde sıraladı; 

“Park edilmiş araçlarda kimse bırakılmamalıdır. Bu sıcağa bağlı çocuk ölümleri görülebilir. Sıcak havalarda, camlar aralık olsa ya da araç gölgede olsa bile park eden araçlar güvenli değildir.

Günün en sıcak dönemlerinde saat öğleden önce 10.00 ile öğleden sonra 16.00 arası birey daha sakin faaliyetleri tercih etmelidir, dışarı güneş altına çıkmamalıdır. 
Buna rağmen, işi nedeniyle sıcak havalarda yorucu faaliyetlerden kaçınamayan bireyler, bol miktarda susamadan kilogram başına 40 ml olacak şekilde su içmeliler ve sık sık serin yerde dinlenme yapmalıdırlar. 

Yüksek risk grubunda olan, ilaç kullanan, kronik hastalığı olanlar, çocuklar ve yaşlılar için daha dikkatli olunmalıdır.”

Sıcak çarpmasına maruz kalan birey ne yapmalı? 

Sıcak çarpması sonucu bazı reaksiyonların meydana gelebildiğini ifade eden Coşkun, bu reaksiyonların neler olduğunu ve ne gibi müdahalede bulunulması gerektiğini sıraladı;
“Sıcak çarpmasından etkilenen bireylerin zihinsel durum ve davranışları değişebilir. Ajitasyon, akıl karışıklığı, deliryum, koma, konuşma bozukluğu, titreme nöbeti, ve sinirlilik durumları sıcak çarpmasından kaynaklanabilir.

Sıcak havadan kaynaklanan hipertermi durumunda bireyin cildi sıcak ve kuru hissedilir. Bununla yanı sıra yoğun egzersizden kaynaklanan sıcak basması (hipertermi) durumunda bireyin cildi kuru veya hafif nemli hissedebilir.

Birey mide bulantısı ve kusma ihtiyacı hissedebilir ve zonklayan baş ağrısından mustarip olabilir.

Sıcak çarpmasından etkilenen bireylerin nefes alıp vermesi daha hızlı ve kesik hale gelebilir. Bireyin vücut ısısı arttıkça, kalp çarpıntısı da artar.

Sıcak çarpmasından etkilenen bireyler için derhal 112 acil servis aranmalıdır. Beklerken vücut soğutulmaya, ılıtılmaya çalışılmalıdır.”