Bu hafta OPEC ülkeleri (petrol ihraç eden ülkeler) petrol üretimlerini azaltmaya devam edip etmeyecekleri konusunda karar verecekler. OPEC ve aralarında Rusya’nın da olduğu OPEC dışı ülkeler geçen yıl petrol fiyatlarındaki düşüşü engellemek için üretimi kısma konusunda anlaşmışlardı.
Petrol fiyatlarının yüksek olması, petrol üreten ülkelerde doğrudan ihracat gelirini artırmakta ve dolayısıyla milli geliri artırmaktadır. Ekonomileri enerji sektörüne bağlı Rusya ve Suudi Arabistan gibi ülkeler mali tablolarını dengeleyebilmek adına yüksek petrol fiyatlarına ihtiyaç duyuyorlar.
Petrol Hâlâ En Önemli Enerji Kaynağı
Petrol, günümüzde oldukça önemli bir enerji girdisidir. Dünyada toplam enerji üretimi içinde petrolün yerinin (%33) hâlâ çok yüksek olduğunu ve petrolden imal edilen ürünlerin kullanım alanlarının oldukça geniş olduğunu ifade etmek gerekir.
Yakıttan plastik imalatına, gübreden boya sanayine, asfalttan makine yağına kadar birçok alanda kullanımı var petrolün. Dünyada en çok petrol tüketen ülkeleri tahmin etmek kolay. Ekonomilerinin büyüklükleri nedeniyle ABD, Çin ve Avrupa Birliği ülkeleri dünya toplam petrol tüketiminin %40’ına yakınını gerçekleştirmektedir.
Petrol arzından bahsederken Amerika Birleşik Devletleri, Suudi Arabistan, Rusya, Çin, Kanada gibi üretim kapasitesi yüksek ülkelerin yanı sıra petrol rezervleri geniş Venezuela, İran, Irak, Kuveyt gibi ülkeleri de eklemek gerekiyor. Ülkemizin yakın coğrafyasında muazzam petrol ve doğalgaz rezervi olmasına rağmen ülkemizde petrol üretiminin tüketime oranı yalnızca %8 civarındadır.
Petrol Fiyatları Neden Etkilenir?
Petrol fiyatlarındaki değişimin en önemli sebebi petrol üretim düzeyindeki değişikliklerdir. Bunun yanı sıra stok miktarları, arz kanallarındaki sorunlar (savaşlar, nakil hatlarındaki sıkıntılar ya da rafineri üretim problemleri, vb.), iklimsel beklenmeyen gelişmeler ya da alım satımın gerçekleştirildiği para birimlerindeki ciddi değişiklikler fiyatları etkileyebiliyor.
Son yıllarda özellikle gelişmiş ülkelerde yenilenebilir enerji kaynaklarına yapılan yatırımların artması ve küresel ölçekte ekonomilerdeki yavaşlamanın etkisi ile petrol talebindeki yavaşlama da fiyatlar üzerine etki etmiştir.
Petrol Fiyatlarının Ülkemiz Ekonomisine Etkileri
Ülkemizdeki ekonomik kalkınmada enerji kaynaklarının ve petrolün önemi büyüktür. Dışa bağımlılığımızdan dolayı petrol fiyatlarındaki artışlar ülkemizin ekonomik büyüme, enflasyon, işsizlik ve diğer makroekonomik değişkenleri üzerinde olumsuz etkiler ortaya çıkarmaktadır. Yüksek petrol fiyatları, enflasyonu tetikleyerek merkez bankasının para politikalarına ve dolayısıyla ekonomik büyümeye etki etmektedir.
Tam tersi durumda, petrol fiyatlarında düşüş söz konusu olduğunda, dış ticaret ve cari açıkta olumlu etki yaratan petrol fiyatları, üretim girdi maliyetlerine, enflasyona olumlu yansırken hem ülkemizde üretilen ürünlerin rekabet gücüne hem de ihracata katkı sağlamaktadır.
Uluslararası piyasada petrol fiyatlarında yükseliş olmamasına rağmen döviz kurlarındaki artışlar yine ülkemizin petrolden kaynaklanan dış ödemeler yükünü de artırmaktadır.
Enerji üretimi ve kullanımında dışa bağımlılığı azaltacak yeni yatırımların önünün açılması ve enerji çeşitliliğini artıracak stratejilerin benimsenmesi Türkiye gibi petrol zengini olmayan ülkeler için en iyi çıkış yolu olacaktır. Alternatif enerji kaynakları sayesinde petrole bağımlılığımızın azalması, petrol üreten ülkelerindeki gelişmelere karşı daha az hassas bir ekonomiye sahip olmamız anlamına gelecektir.