Kalp krizleri dünya genelinde en sık görülen ölüm nedenlerinden biri haline geldi. Prof. Dr. Ali Cemal Sağ, kalp krizlerindeki yükselişin nedenlerini ve risk faktörlerini değerlendirdi.
"Son 20-30 yılda kalp krizleri, kanser hastalıklarını geride bırakarak en sık ölüm sebebi haline geldi." diyerek konunun ciddiyetine dikkat çekti.
Kalp Krizi Tek Nedene Bağlı Değil: Multi-Faktöriyel Bir Hastalık
Kalp krizi, tek bir sebebe bağlı olarak gelişmez. Birden fazla faktörün bir araya gelmesiyle kalp damarlarında tıkanıklık oluşur ve kalp yeterli oksijeni alamaz. Uzmanlara göre en önemli risk faktörlerinden biri genetik yatkınlık. Ailesinde erken yaşta kalp hastalığı bulunan kişiler, daha yüksek risk altındadır.
Kalp krizine neden olan diğer önemli faktörler şunlardır:
✅ Hipertansiyon: Yüksek tansiyon, damar çeperlerine zarar vererek damar sertliğine ve tıkanıklığa yol açar. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre hipertansiyon, küresel ölümlerin %13’ünden sorumludur.
✅ Diyabet: Kandaki yüksek şeker seviyesi, damarları tahrip ederek kalp krizi riskini artırır. Harvard Üniversitesi’nin 2021 yılında yaptığı bir araştırmaya göre, diyabet hastalarının kalp krizi geçirme riski %50 daha fazladır.
✅ Yüksek Kolesterol: Damar duvarlarında biriken kötü kolesterol (LDL), plak oluşumuna neden olarak damar tıkanıklığına yol açabilir. American Heart Association (AHA) verilerine göre, LDL kolesterol seviyeleri yüksek olan bireylerde kalp krizi riski 2 kat fazladır.
✅ Düzensiz ve Sağlıksız Beslenme: İşlenmiş gıdalar, trans yağlar ve şeker içeriği yüksek yiyecekler kalp sağlığını olumsuz etkiler.
✅ Stres ve Psikolojik Faktörler: Kronik stres ve depresyon, kalp damarlarında daralmaya sebep olabilir. İsveç’te yapılan bir araştırmaya göre, aşırı stres altındaki bireylerin kalp krizi geçirme riski %30 daha yüksektir.
Gıdalardaki Katkı Maddeleri Kalp Hastalıklarını Artırıyor!
Modern yaşamın getirdiği en büyük risklerden biri katkı maddeleri içeren gıdalar. Prof. Dr. Ali Cemal Sağ, "Nüfus artışıyla birlikte daha uzun ömürlü ve dayanıklı gıdalar üretilmek zorunda. Ancak bu durum, gıda içeriklerinin değiştirilmesine yol açıyor. Özellikle trans yağlar, koruyucular ve yapay tatlandırıcılar damar sağlığına zarar veriyor." diyerek uyardı.
Amerikan Kalp Derneği'nin yaptığı bir çalışmaya göre, ultra işlenmiş gıdalar tüketen bireylerde kalp hastalıkları %34 oranında daha fazla görülüyor.
Karadeniz Bölgesi’nde Kalp Krizleri Neden Daha Fazla?
Prof. Dr. Ali Cemal Sağ, Karadeniz Bölgesi'nde kalp hastalıklarının diğer bölgelere kıyasla daha yaygın olduğunu belirtti. Bunun birkaç temel sebebi olduğu düşünülüyor:
🔴 Yağlı Beslenme Alışkanlıkları: Karadeniz mutfağında tereyağı, kırmızı et ve hamur işleri yaygın olarak tüketiliyor. Bu beslenme tarzı doymuş yağ oranını artırarak damar sertliğine yol açabiliyor.
🔴 İklimsel Değişkenlik: Karadeniz’in değişken hava koşulları, insan psikolojisini olumsuz etkileyerek stres seviyesini artırıyor. Stres, kalp damarlarında daralmaya neden olan önemli bir faktör.
🔴 Genetik Yatkınlık: Bölgede kalp hastalıklarına genetik yatkınlığı olan birey sayısının fazla olması, vakaların artmasına neden oluyor.
COVID-19 ve Kalp Krizi Arasındaki Bağlantı
COVID-19 pandemisi, birçok hastalığın seyrini değiştirdi. Virüsün pıhtı oluşturma eğilimi nedeniyle kalp krizlerini artırdığı yönünde iddialar ortaya atıldı. Prof. Dr. Ali Cemal Sağ, bu konuda bilimsel verilerin sınırlı olduğunu belirterek şu açıklamayı yaptı:
"Koronavirüs, akciğerlerde küçük pıhtılar oluşturarak solunum sistemini etkiliyordu. Ancak virüsün doğrudan kalp krizini tetiklediğine dair kesin bilimsel bir kanıt bulunmuyor. Yine de COVID-19’un pıhtı oluşumuna yatkınlığı artırabileceği düşünülüyor."
Aşılarla ilgili endişelere de değinen Prof. Dr. Ali Cemal Sağ, "Biontech aşısı, virüsün bir parçasını kullanarak bağışıklık sistemini güçlendirmek amacıyla geliştirildi. Kalp krizine neden olduğu yönünde bilimsel bir kanıt yok." dedi.
Aşırı Heyecan Kalp Krizine Neden Olabilir mi? (Takotsubo Sendromu)
Takotsubo sendromu, aşırı stres ve heyecanın kalp damarlarında ani spazmlara yol açarak kan akışını engellemesi sonucu ortaya çıkan bir kalp hastalığıdır. Literatürde, aşırı stres nedeniyle kalp krizi geçirip hayatını kaybeden vakalar bulunmaktadır.
Japonya'da yapılan bir çalışmada, aşırı stres ve ani duygu değişimlerinin, özellikle kadınlarda takotsubo sendromu riskini artırdığı tespit edilmiştir.
Kalp Sağlığınızı Korumanın Yolları
🔹 Sağlıklı Beslenin: Trans yağlardan ve işlenmiş gıdalardan uzak durun.
🔹 Egzersiz Yapın: Haftada en az 150 dakika orta düzeyde fiziksel aktivite yapın.
🔹 Stresten Kaçının: Meditasyon ve nefes egzersizleriyle stresinizi kontrol altına alın.
🔹 Düzenli Sağlık Kontrolleri Yaptırın: Kolesterol ve tansiyonunuzu takip edin.
🔹 Sigara ve Alkolden Uzak Durun: Damar sağlığı için en büyük tehditlerden biri sigara tüketimidir.
Sonuç olarak, kalp krizleri giderek artan bir halk sağlığı sorunu haline gelmiştir. Genetik faktörler değiştirilemez olsa da, sağlıklı bir yaşam tarzı benimseyerek risk faktörlerini azaltmak mümkündür.