Teknolojinin gelişmesiyle birlikte şehirlerin, yaşam standartlarını ve hizmet alışkanlıklarını kökten değiştirebilecek akıllı şehir uygulamaları gündemde yer almaya başladı. Peki akıllı şehir nedir, Ordu, Samsun, Tokat, Giresun ve Amasya’da durum nedir?
Akıllı şehir, belediyelerin yararlanabileceği teknolojileri kullanarak ulaşım, enerji, altyapı, sağlık ve güvenlik gibi çeşitli alanlarda hizmet sunan ve bu hizmetleri entegre eden sistemler bütünü olarak ifade ediliyor.
Teknolojinin olanaklarından yararlanılarak şehir yaşamının iyileştirilmesi amacıyla geliştirilen akıllı şehir projeleri, Türkiye’de eşitsiz dağılıyor. Bazı büyükşehirlerde hayata geçirilirken, pek çok ilde henüz somut adımlar atılamadı.
T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Coğrafi Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü Akıllı Şehirler Dairesi Başkanlığı’ndaki istatistiki verilerde, Amasya hariç, Tokat, Ordu ve Samsun’da, akıllı şehirleşme adına projeler geliştirilmemesi dikkat çekti.
Tokat, Samsun, Amasya ve Ordu başta olmak üzere Karadeniz bölgesindeki illerde akıllı şehirleşme vizyonu tam anlamıyla oluşturulamadı. Teknolojinin tüm avantajlarından yararlanılarak şehir hayatını iyileştirmeyi amaçlayan akıllı şehir uygulamaları alanında, şehirlerde kurulan Teknopark’ların da proje üretmekte illerinde yetersiz kaldığı düşünülüyor.
Özellikle akıllı altyapı, akıllı yapılar, akıllı ulaşım, akıllı çevre, akıllı güvenlik ve akıllı insan projelerinde bölge illeri geri planda kalıyor.
Bölge İllerinde Akıllı Ulaşım Sistemlerinden Yeteri Kadar Faydalanılamıyor
Tokat, Samsun ve Ordu ve Amasya gibi illerde, akıllı ulaşım sistemlerinden yeterince faydalanamıyor. Akıllı ulaşım, trafik yönetimi, otopark, kameralı takip gibi dijital uygulamaları kapsıyor. Ancak kentlerde akıllı trafik ışıkları, mobilite uygulamaları sınırlı kalıyor. Şehir merkezlerinde yoğunlaşan ulaşım yatırımları, kentten uzaklaştıkça azalma eğilimi gösteriyor. Özellikle Tokat ve Niksar’da toplu taşıma sistemlerinin yetersizliği dikkat çekiyor. Dolmuş dışında, alternatif toplu taşıma araçlarının yer almaması, kentlerin gelişmesinin önündeki en büyük engellerden biri olarak görülüyor. Öyle ki bütçelerin yetersiz olması nedeni ile, eskiyen halk otobüsleri dahi yenilenemiyor. Ayrıca, akıllı yol güzergahları da şehirlerin gelişmesi ve yaşam kalitesini artırmak adına büyük önem taşıyor. Akıllı otopark, trafik yoğunluğunun azaltılması gibi çalışmaların ilerlemesi, sebebiyle kazalara yol açan sorunlara çözüm bulunamıyor. Akıllı ulaşım yatırımlarıyla trafik stresinin azaltılacağı, zaman ve kaynak tasarrufu sağlanacağı düşünülüyor.
Akıllı Yapılaşmada Tokat, Samsun, Amasya ve Ordu Geri Kalıyor
Tokat, Samsun, Amasya ve Ordu gibi illerde akıllı şehirleşmenin önemli unsuru olan “akıllı yapılar” alanında istenilen seviyede yatırım yapılamıyor. yeşil binalar ve akıllı bina sayısı, Isıtma, havalandırma, enerji takip sistemlerine yeterli önem verilmediği T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Coğrafi Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü Akıllı Şehirler Dairesi Başkanlığı’ndaki istatistiki verilerinde yer alıyor. Akıllı yapılar, bina otomasyonu, verimli enerji yönetimi gibi sistemleri kapsıyor. Akıllı yapılar olmadan sürdürülebilir kentleşme sağlanamayacağı ifade ediliyor.
Tokat, Samsun ve Ordu’da Çevre Yönetiminde Akıllı Çözümlere Ulaşılamıyor
Tokat, Samsun ve Ordu gibi illerimizde, akıllı şehir uygulamalarının önemli bir diğer unsuru olan “akıllı çevre” sistemleri de yeterince geliştirilemiyor. Bölgenin en güzel yaylarından biri olan Niksar Çamiçi Yaylası, gelen ziyaretçilerin geriye bıraktığı çöpler ile boğuşuyor. Çevre bilincinin artırılmasına yönelik dijital projelere ağırlık verilmesinin, bölgede bulunan Zınav Gölü, Çamiçi Yaylası, Perşembe Yaylası gibi sayısız doğa güzelliklerinin geleceği için büyük önem arz ediyor.
Bölge İllerinde Akıllı İnsan Gelişimi Projeleri Yeterince Hayata Geçirilemiyor
Akıllı şehirlerin temel dinamiklerinden biri olan “akıllı insan” unsurunu geliştirmeye yönelik çalışmalar da, Tokat, Samsun ve Ordu başta olmak üzere birçok ilimizde yeterince yer bulamıyor. Akıllı insan, dijital dönüşüme uyum sağlayan, yenilikçi fikirlere açık bireyleri ifade ediyor. Akıllı insan projeleriyle teknoloji okuryazarlığı artırılıyor, bireylerin becerileri geliştiriliyor. Ancak bölgede bu tür programlara yeterli yatırım yapılmıyor. Halbuki teknoloji çağında rekabet edebilmek için insan sermayesinin çok önemli olduğu biliniyor. Bu illerde dijital dönüşüm eğitimi alan öğrenci ve çalışan sayısı düşük kalıyor. Dijital dönüşümün yetersiz düzeyde gerçekleşmesinden dolayı yeterli düzeyde istihdam alanı oluşturulamıyor. Yetersiz istihdam alanları ise, nitelikli ve kalifiye insanların bu bölgelerden büyükşehirlere ve yurtdışına göç etmesine sebep olurken, Türkiye’nin en önemli sermayesi olan, insan sermayesini kaybetmesine neden oluyor. Akıllı insan projelerinin hayata geçirilmesinin önemi konusunda uzmanlar uyarıyor. Bölgenin kalkınmasını hızlandıracak en değerli sermaye olan insan kaynağının geliştirilebilir düzeye gelmesi ana hedeflerden biri olması gerektiği vurgulanıyor.