Son dönemlerde ayakkabı fiyatlarının afaki bir şekilde artmasından ötürü insanlar ayakkabılarını tamir ettirmeye başladı. Bu konu hakkında usta-çırak olarak bu mesleğe yıllarını vermiş ayakkabı tamircileri ile röportaj gerçekleştirdik.
Soner Töngel, yaklaşık 20 yıldır ayakkabı tamirciliği yapan ve bu mesleği 14 yaşından beri sürdüren bir usta.
Ayakkabı tamirciliği, günümüzde kazançlı meslekler arasında yer alırken, Soner Usta bu mesleğin en zor yanının, insanların tutumları ve beklentileri olduğunu vurguluyor. Her geçen yıl daha da pahalılaşan kira bedelleri, işin zorluklarını daha da artıran bir faktör. Ancak Soner Usta, mesleğini hala severek yapıyor ve genç yaşlardan itibaren bu mesleğin içinde yer almış olmanın ona sağladığı deneyimi her zaman avantaja çevirmiş.
Bu mesleğin getirisi güzel fakat eleman bulamıyoruz. Bu yüzden de bu meslek ilerde olmayacak meslekler arasında yer alıyor.
Soner Töngel’in meslek hayatındaki en büyük kolaylık, insanların değişen ekonomik durumları nedeniyle eskiye nazaran ayakkabı alım gücünün düşmesi. Eskiden herkesin daha rahat bir şekilde yeni ayakkabılar alabileceği bir dönemde, bugün ayakkabının tamir edilmesi, yeni alınmasından daha fazla tercih ediliyor. Bununla birlikte, tamir fiyatlarının da ayakkabının kalitesine ve durumuna göre değişmesi, işi bir hayli karmaşık hale getiriyor. Özellikle taban değiştirme işlemi, 300 TL gibi bir ücretle yapılabiliyor, ancak bu fiyat, ayakkabının diğer kısmının sağlamlığına bağlı olarak değişebiliyor. Yani bazen bir ayakkabının tabanı değiştirilse de, geri kalan kısmı yıpranmış ve kullanılamaz olabiliyor.
Soner Usta, deri olmayan ayakkabıların tamirine de genellikle sıcak bakmıyor. Çünkü bu tür ayakkabılar genellikle uzun ömürlü olmuyor ve tamiri yapılacak kadar değmeyebiliyor. Bu da ustaların günlük iş yüklerini etkileyen bir başka faktör. Yine de, bu sektörde uzun yıllar çalışmış olan Soner Usta, işin inceliklerini, müşterilerin beklentilerini ve tamir işlemlerinin ne zaman yapılması gerektiğini iyi biliyor. Ayakkabı tamirciliği, sadece teknik bir iş değil, aynı zamanda müşteriyle doğru iletişim kurabilmek ve doğru fiyatlandırma yapabilmek gibi beceriler gerektiriyor.
Soner Töngel’in ustası İsa Keskin ise bu meslekte 42 yılını geçirmiş, deneyimli bir başka ustadır. İsa Usta da, ekonomik şartların meslek üzerindeki etkisini belirtiyor ve insanların eskisi gibi yeni ayakkabılar alma gücünün olmadığından yakınmakta. Ayakkabı tamirciliği, bir nevi yeniden kullanım kültürünün simgesi haline gelmiş durumda. Eskiden insanlar daha fazla yeni ayakkabı alırken, şimdi çoğu kişi ayakkabısının ömrünü uzatmak için tamir ettiriyor.
Bu mesleğin en güzel yanı, aslında insanlara değerli bir hizmet sunmak ve onların eski ayakkabılarını yeniden kullanılır hale getirmektir. Bu, aynı zamanda çevre dostu bir yaklaşımı da içeriyor.
Çünkü tamir edilen ayakkabılar, sadece bir nesne değil, sahibinin hatıralarını taşıyan, uzun yıllar kullanabileceği bir eşya haline geliyor.