Bu yıl fındık fiyatlarındaki dalgalanmalar ve ürün kalitesindeki sorunlar, üreticiden tüccara kadar herkesi olumsuz etkiledi. Konuyla ilgili, fındık tüccarı Burak Güreşçi ile gerçekleştirdiğimiz röportajda, sektörde yaşanan sıkıntıları ve fiyat hareketlerini masaya yatırdık.
Fiyatlar Yanıltıcı: “Tabelada 120 TL, Gerçekte 117,5 TL”
Güreşçi, fındık fiyatlarının beklentilerin çok altında kaldığını belirtti. “Biz alım yapmaya başlayalı üç ay oldu. İlk tabelayı 115 TL ile açtık, şu an fiyat 117,5-120 TL arasında. Ancak dışarıdaki tabelalarda görülen 120 TL fiyat yanıltıcı. Bu brüt fiyat, net olarak 117,5 TL’yi geçmiyor. İnsanlar içeri girsin diye görsele 120 TL yazılıyor,” dedi.
Bu durumu kendi deneyimleriyle kıyaslayan Güreşçi, “Arabamı sattım, parasıyla fındık aldım. Ancak şu an o fındığın kazandırdığı parayla arabamı geri bile alamam. İlk fiyatlardan satıp altın alsaydım veya paramı vadeli yatırımlara yönlendirseydim, şu an fındığımın satış fiyatı 138 TL seviyelerine ulaşırdı,” diyerek fiyatların nasıl enflasyon altında ezildiğini vurguladı.
Fındık Üreticisi Bilinçsiz
Bu yıl fındığın karşı karşıya kaldığı en büyük sorunlardan biri ürün kalitesindeki bozulmalar oldu. Güreşçi, özellikle “kokarca illeti” ve “gizli çürük” sorunlarına dikkat çekti:
“Kabukta hiçbir sorun yok gibi görünüyor ama içi çürük. Bu, vatandaşın maliyetleri düşürmek için fındığı yerden toplaması ve yağmura maruz bırakmasından kaynaklanıyor. Bazı üreticiler ise fındığı çuvalda unutuyor veya kötü koşullarda saklıyor. Tek derdi fındığın kuruması ve hemen tüccara satılması olan bu bilinçsiz yaklaşım, ürün kalitesini ciddi şekilde etkiliyor. Çürük fındık ihracatçının işine yaramıyor. Hem maliyet artıyor hem de yurtdışında ret alma riski oluşuyor.”
Rekolte Düşük, Fiyat Yükselmedi
Geçen yıla kıyasla rekoltenin düşük olduğunu belirten Güreşçi, bu durumun fiyatlara yansımamasını eleştirdi. “Normalde depolar dolu olurdu, manavlarda fındık yığılırdı. Ama bu yıl herkes malını sattı, depolar boş. Buna rağmen fiyat yükselmedi. Bunun temel sebebi, piyasadaki fındığın hemen elden çıkarılmış olması. Bu durum fiyatların yukarı çıkmasını engelledi,” dedi.
Emanet Fındık ve Hayal Kırıklığı
Vatandaşların büyük bir kısmı fındığını daha yüksek fiyat beklentisiyle emanete bıraktı. Ancak Güreşçi, bu bekleyişin çoğu kişi için hayal kırıklığı yaratacağını söylüyor:
“Emanete bırakma bu yıl çok fazlaydı. İnsanlar fındığın 150 TL’ye çıkacağını düşündü. Hâlâ fındığını bekletenler var. Ancak ocağın sonuna kadar fiyatların artacağını düşünmüyorum. Avrupa’da Noel tatili nedeniyle alım-satım faaliyetleri duracak. Bu süreçte fiyatlar bir miktar daha gerileyebilir. Ocak ortasından itibaren ise küçük yükselişler olabilir.”
TMO ve Fiskobirlik’in Rolü
TMO ve Fiskobirlik’in bu yılki fiyat politikalarına da değinen Güreşçi, TMO’nun alım fiyatı olan 130 TL’nin piyasada etkili olmadığını belirtti: “TMO fazla fındık almadı. Eğer alım fazla olsaydı serbest piyasadaki fiyatlar yükselirdi. Fiskobirlik’in fiyatı ise serbest piyasayla hemen hemen aynı. Arada sadece bazen 2 lira oynuyor.”
Fındığın Geleceği Ne Olacak?
Fındık fiyatlarının gelecekte nasıl şekilleneceğiyle ilgili tahminlerini paylaşan Güreşçi, şu açıklamalarda bulundu:
“Ocağın 15’inden sonra fiyatlarda yukarı yönlü hareketler başlayabilir. Bahçelerde don olacak mı, rekolte tahminleri nasıl şekillenecek gibi sorular fiyatları etkileyecek. Ancak şu an için büyük bir yükseliş beklemiyorum. Fiyatların artışa geçmesi, yeni sezon tahminlerine bağlı olacak.”
Bu yılki tabloya baktığımızda, fındık sektörü sadece fiyat dalgalanmalarıyla değil, kalite sorunlarıyla da boğuşuyor. Güreşçi, “Kokarcalı ve çürük bir yıl geçirdik. TMO gibi kurumların ince eleyip sık dokuması gerekiyor. Çürük fındık hem yurtdışında geri dönüyor hem de ihracatçıya ekstra masraf yaratıyor. Kaliteli üretim ve doğru saklama koşulları olmadan bu sorunlar çözülemez,” diyerek üretim sürecinde bilinçlenmenin önemine vurgu yaptı.