Fındık üreticileri için 2025 yılı da zorluklarla başladı. Fiyat dalgalanmaları, ihracattaki belirsizlikler ve üretim sürecinde yaşanan maliyet artışları, üreticinin refah seviyesini doğrudan etkiliyor. Ordu Ticaret Borsası Başkanı Ziver Kahraman, fındık fiyatlarının seyri, ihracattaki son durum ve üreticilerin karşılaştığı temel sorunlar hakkında önemli açıklamalarda bulundu.
"Fındık Fiyatlarındaki Artış, Üreticinin Gelirini Gerçekten Artırıyor mu?"
Fındık fiyatlarının yıllar içinde yükseldiği gözlemlense de üreticinin alım gücü açısından değerlendirildiğinde, bu artışın yeterli olmadığına dikkat çeken Kahraman, şu ifadeleri kullandı:
"Tarım ürünleri, üreticinin elindeyken işlenmediği için katma değer kazanamaz ve dolayısıyla fiyatı da işlenmiş ürüne kıyasla düşük olur. Fındık fiyatları her yıl artıyor gibi görünse de temel tüketim maddelerindeki yüksek enflasyon ve üretim girdilerinin maliyetlerindeki yükseliş, üreticinin kazancını eritiyor. Gübre, ilaç, mazot gibi tarımsal girdilerin sürekli pahalılaşması, fındık üreticisini zorluyor. Eğer fındık fiyatı, üreticinin refah seviyesini idame ettirecek bir düzeyde belirlenmezse, bu durum sadece üreticiyi değil, Ordu’nun genel ekonomisini de olumsuz etkileyecektir."
"Türkiye'nin Fındık Pazarındaki Payı Küçülüyor"
Türkiye’nin dünya fındık piyasasındaki payının giderek düştüğünü vurgulayan Kahraman, küresel rekabette güç kaybetmemek için stratejik adımlar atılması gerektiğini belirtti:
"Bir dönem Türkiye, dünya fındık üretimi ve ticaretinde %80’in üzerinde bir paya sahipti. Ancak bugün bu oran %60 seviyelerine gerilemiş durumda ve düşüş eğilimi devam ediyor. Bunun birçok sebebi var. Kalite standartlarının yükselmesi, yeni pazar arayışlarının yetersiz olması, üretimde sürdürülebilirlik eksikliği gibi etkenler Türkiye’nin pazar payını daraltıyor. Ordu açısından baktığımızda, 2024 yılında Türkiye toplamda 323.244 ton iç fındık ihraç etti ve 2 milyar 635 milyon dolar gelir sağladı. Ordu ise 31.833 ton iç fındık ihracatı ile 247 milyon dolarlık bir gelir elde etti. Ancak burada bir yanlış anlaşılma var; çünkü ihracatçı firmalar mallarını hangi gümrükten yüklüyorsa, ihracat verileri de o ilin kaydına işleniyor. Bu yüzden Ordu’nun fındık ihracat miktarı resmi rakamların gösterdiğinden çok daha fazla. Türkiye dünyada en büyük fındık üreticisi ise Ordu da Türkiye’nin en büyük fındık üretim merkezidir."
"Üreticinin Karşılaştığı En Büyük Sorun: Gelir ve Destek Eksikliği"
Fındık üreticilerinin karşılaştığı en büyük sorunun yeterli gelir elde edememek olduğunu ifade eden Kahraman, üreticilerin yaşam kalitesini artırmak adına daha geniş çaplı projelere ihtiyaç duyulduğunu vurguladı:
"Üretici, modern üretim tekniklerinden yeterince faydalanamıyor. Kırsal yaşam koşullarının iyileştirilmesi, üretim sürecinde daha fazla verim alınması ve en önemlisi, üreticinin emeğinin gerçek değerinde karşılık bulması gerekiyor. Ordu Ticaret Borsası olarak, üreticinin en büyük destekçisi olmayı sürdürüyoruz. Kurum olarak yürüttüğümüz projelerin her aşamasında üretici ve üretici örgütlerini ön planda tutmaya çalışıyoruz. Ancak unutulmamalıdır ki Ticaret Borsaları ve Ticaret ve Sanayi Odaları, finans yaratan ya da doğrudan destek sağlayan kurumlar değildir. Buralar, meslek kuruluşlarıdır ve çalışma prensipleri kanunlarla belirlenmiştir. Dolayısıyla, üreticiye sağlanacak desteklerin devlet politikalarıyla güçlendirilmesi gerekiyor."
"İklim Değişikliği ve Hastalıklarla Mücadelede Kolektif Hareket Şart"
Son yıllarda fındık üretimini tehdit eden en büyük faktörlerden biri de iklim değişikliği ve zararlılar. Fındık verimini olumsuz etkileyen bu unsurlarla mücadelede bireysel çabaların yetersiz olduğunu söyleyen Kahraman, çözümün kolektif bir hareketle mümkün olabileceğini belirtti:
"İklim değişikliği ve hastalıklarla mücadelede bireysel adımlar atmak sorunu çözmez. Bu süreç, bilimsel çalışmalarla desteklenmiş bir eylem planı çerçevesinde ilerlemelidir. Tarım Bakanlığı, üniversiteler ve üretici örgütleri ortak çalışmalar yürütmelidir. Zararlılarla mücadele, iklim değişikliğine karşı önlemler ve sürdürülebilir tarım teknikleri konusunda eğitim programları artırılmalıdır. Bizler, üreticimizin bilinçlenmesi için projeler geliştiriyoruz ancak daha geniş kapsamlı bir ulusal tarım politikası oluşturulmalıdır."
"Fındık Fiyatlarında Dalgalanmalara Karşı Üreticiye Tavsiyeler"
Fındık fiyatlarının piyasada dalgalı seyretmesi, üreticinin ne zaman ve nasıl satış yapacağı konusunda belirsizlik yaşamasına neden oluyor. Kahraman, üreticilere fındık fiyatları konusunda bilinçli hareket etmeleri gerektiğini hatırlattı:
"Fındık üreticisinin en büyük gücü, ürünün mülkiyetinin kendisinde olmasıdır. Bir ürünün mülkiyeti kime aitse, ilk fiyat belirleme hakkı da ona aittir. Üreticilerimiz, piyasa şartlarını doğru analiz etmeli ve fındığını değerinin altında satmamak için sabırlı olmalıdır. Özel sektörün oluşturduğu fiyat baskılarına karşı birlik olunmalı ve kooperatifleşme teşvik edilmelidir. Üreticinin daha güçlü bir pazarlık gücü olması için fındığını emanete vermemesi büyük önem taşıyor. Eğer üretici ürününe sahip çıkarsa, fiyat belirleme sürecinde daha etkin bir rol oynayabilir."
"Üretici Güçlenirse Ordu Ekonomisi de Güçlenir"
Son olarak Kahraman, fındık üreticisinin hak ettiği geliri elde etmesinin sadece tarım sektörünü değil, Ordu’nun genel ekonomisini de güçlendireceğini belirterek şu ifadeleri kullandı:
"Ordu’nun ekonomisi fındığa dayalıdır. Üretici refah içinde olursa, bu şehre doğrudan yansır. Esnaf kazanır, yatırımcı gelir, iş imkanları artar. Bu nedenle, üreticiyi güçlendirecek her adım, sadece fındık sektörünü değil, tüm Ordu’yu ileriye taşıyacaktır."