Bazı hastalıklar erken dönemde belirti vererek işleri kolaylaştırıyor, bazıları ise ya hiçbir sinyal vermediğinden ya da bu sinyallerin bir hastalığa işaret edebileceğinin farkına varılmadığından tedavisinde de daha güç durumlarla karşılaşılabiliyor. Bir hastalığın tanısını koyabilmek için öncelikle bir şikayete sebep olması gerekir. Ancak aileler çocuklarında bir şikayet sezinlemeseler de, yapacakları gözlemle bazı durumlarda basit bulgulardan altta yatan rahatsızlığı ortaya çıkarabilir; böylece tanı ve tedavi için hekime erken dönemde ulaşılabilmiş olur. Erken tanı konulması son derece önem taşımaktadır. İşte çocuklarda sık görülen 4 ortopedik hastalık ve anne babalara evde uygulayabilecekleri kolay ama önemli testler.
Skolyoz (Omurga eğriliği)
Omurganın sağa ya da sola doğru eğilmesi anlamına gelen skolyoz, özellikle bazı durumlarda küçük çocuklarda ilerleyici olabiliyor. İleri derece skolyoz kolayca farkedilirken derecesi küçük skolyoz gözden kaçabiliyor. Çocuk büyüdükçe de derecesi artıp tedavisi zorlaşabiliyor. Bu nedenle erken tanı çok önemli. Çocuğunuzda skolyoz olup olmadığını anlamak için; sırtını çıplak halde kontrol edin. Ayaklarını aynı hizada tutup, dizlerini bükmeden öne doğru eğilmesini isteyin. Bu sırada sırt ve bel kısmının sağ ve sol tarafını karşılaştırın. Bir tarafın daha yüksekte olması durumunda mutlaka ortopedi uzmanına başvurun.
Düz tabanlık
Düz tabanlık ya da taban düşüklüğü çocuklarda sık rastlanan bir sorun. Ayağın iç taraftaki kavisin normalden daha az ya da hiç olmaması düztabanlığa işaret ediyor. Sağlıklı bir çocukta 3 yaş civarı bu kavis ortaya çıkarken, bu kavisin oluşması 10-11 yaşına kadar da uzayabiliyor. Esnek düz tabanlıkta çoğunlukla tedavi gerekmezken, sert düztabanlıkta nedene göre tedavi uygulanıyor. Çocuğunuzda düz tabanlık olup olmadığını basitçe gözlemleyebilirsiniz; bunun için çocuğunuz ayakta her 2 ayağının üzerine basarken, dizden altı ve ayakları çıplakken inceleyin. İç taraftaki kavisin olmaması düztabanlık açısından anlamlı. Yine çocuğun ayaklarına arkadan bakıldığında normal bir ayakta sadece serçe parmaklar görüleceğinden, birden fazla parmağın görülmesi durumunda da mutlaka hekime başvurun.
Kalça çıkığı
Kalça gelişim geriliği denilen displazi, her 100 yeni doğan bebeğin 1’inde görüldüğü gibi, çıkık ya da yarı çıkık her 1000 yenidoğanın 1’inde görülüyor. Erken tanı kritik önem taşıyor, aksi halde tedavi geciktiğinde sakatlığa neden olabiliyor. Bacaklardaki boğumlarda asimetri olması, bir bacakta kısalık olması ya da kalçanın yana doğru açılmasındaki azlık önemli bulgular arasında yer alıyor. Bebeğinizi alt tarafı çıplakken, kalçaları uyluk ve gövde arasında 90 derecelik açı olacak şekilde bükün ve sonrasında her iki yana doğru açın. İki taraf arasında açılma farkı olması durumunda hekime başvurun.
İçe basma
Ailelerin çocuklarında fark ettiği ve ortopedi hekimine sıklıkla başvurdukları bir problem olan ‘içe basma’ genellikle masum bir durumdur. İçe basmanın sebepleri arasında sıklıkla 3 durum vardır: Bunlardan bir tanesi uyluk kemiğinin üst ucunun öne doğru dönüklüğünün normalden fazla olmasıdır. Muayene ile kolaylıkla anlaşılır. Tanı için görüntüleme yöntemlerine ihtiyaç duyulmaz ve 10 yaşına kadar büyük çoğunluğu düzelir. İçe basmanın sık rastlanılan diğer sebebi kaval kemiğinin içe doğru burgu şeklinde dönmesidir. Radyolojik incelemeye gerek duyulmaz. Tedavi gerektirmeyen bir durum olup 4-6 yaşına kadar sıklıkla düzelir. Bir diğer neden ise ayak tarak kemiklerinin içe doğru eğilmesidir. 4 yaşına kadar kendiliğinden düzelmezse tedavi gerektirir. En sık karşılaşılan bu üç sebep dışında bacak boylarında eşitsizlik, içe basmanın tek taraflı olması ve ağrının eşlik etmesi gibi durumlara karşı dikkatli olunmalıdır.