Özellikle de gece saatlerinde şiddetli sancılarla uykudan uyandıran, yaşamı kabusa çeviren bir sorun; böbrek taşı. Halk arasında ‘idrar yollarından kum dökme’ olarak bilinen bu hastalık erkeklerde kadınlara göre iki üç kat daha fazla görülüyor. Böbrek taşı en çok yetersiz sıvı alımından kaynaklanıyor. Bununla birlikte, son yıllarda sağlıksız beslenme, aşırı tuz tüketimi ve yüksek proteinli diyetler yapılması da idrardaki mineral yoğunluğunun, böbreğin eritebileceğinden fazla miktarda olmasına ve böbrek taşları oluşumuna neden oluyor. Taşa bağlı bir idrar yolu tıkanıklığı, böbreklerde hızla ilerleyen bir enfeksiyona zemin hazırlayabildiği gibi, hastalarda ateş, üşüme ve titreme de görülebilir. Böbrek taşı tedavi edilmediği takdirde ileride böbrek kaybına bile yol açabilir.Böbrek taşından korunmak için 7 etkili yolu şöyle anlatabiliriz;
Bol su için
Özellikle havaların soğumasıyla yaz aylarının aksine su tüketimi azalıyor, birçok kişi su içmek için adeta susamayı bekliyor. Oysa yetersiz su ve sıvı tüketimi böbrek taşı sorununa yol açan temel etkenlerin başında geliyor. Bu nedenle her gün mutlaka yeterli miktarda su içmeye özen gösterin, günde 2,5 litre su için.
Egzersiz yapın
Hareketsizlik sağlığın en büyük düşmanlarından biri olduğu gibi böbrek taşı oluşumuna da zemin hazırlayabiliyor. Bu nedenle düzenli yürüyüş ve egzersiz yapmaya dikkat edin. Haftada en az üç gün 45 dakikadan az olmamak üzere tempolu yürüyüş yapmayı alışkanlık haline getirin.
Aşırı tuz tüketiminden kaçının
Dünya Sağlık Örgütü günlük tuz tüketiminin 5 gramdan fazla olmaması (1 çay kaşığı) konusunda uyarıyor. Tuz tüketiminizi kısıtlayın. Aşırı tuz tüketimi birçok hastalığa zemin hazırladığı gibi böbrek taşının da kolayca oluşmasına neden oluyor. Hazır gıdalar da yüksek tuz içerdiğinden dolayı fast-food tarzı beslenmeden ve ambalajlı hazır gıdalardan uzak durun.
İdeal kilonuza ulaşın
Yapılan çalışmalar ideal kilosuna göre kilo fazlalığı olanlarda, obezite tanısı alanlarda böbrek taşı oluşum sıklığının arttığını gösteriyor. Vücutta oluşan fazla yağ taş oluşumunda etkili hormonal ve mineral mekanizmaların bozulmasına ve taş oluşumuna neden oluyor. Bu nedenle vücut kitle endeksinizi yaşınıza ve cinsiyetinize göre ideal tutmaya özen gösterin.
Hayvansal proteinleri ölçülü tüketin
Özellikle hayvansal proteinleri ölçülü tüketin çünkü hayvansal proteinlerden zengin beslenme taş oluşumu açısından risk içeriyor. Taş oluşumu sırasında hayvansal proteinlerin taşın çekirdeğini oluşturması ve bu ana çekirdeğin üzerine kalsiyum gibi taşlaşan kristallerin çökmesi taş oluşumunu hızlandırıyor ve kolaylaştırıyor. Bu nedenle kilogram başına 1 gr. olacak şekilde 24 saatte tüketilecek hayvansal proteinin hesaplanarak tüketilmesi (örn: 70 kg. bir insan için 70 gr) böbrek taşı oluşum riskini önemli ölçüde azaltıyor. Salam, sucuk, sosis gibi işlenmiş etler de sağlığa zararlarının yanı sıra, ciddi miktarda tuz içerdiğinden böbrek taşının oluşmasında da önemli rol oynuyor.
Genetik inceleme yaptırın
Sık tekrarlayan taş hastalığı olanların, gerekirse ileri görüntüleme yöntemleri ile olası anatomik ve fonksiyonel bozuklukların tespit edilerek tedavi edilmesi ve risk faktörlerinin azaltılması gerekiyor. Düzenli kontroller ile saptanan taşların takibi ve büyümesini engelleyici, koruyucu tedbirlerin planlanması şart. Ailenizde böbrek taşı hastalığı öyküsü varsa genetik inceleme yaptırmayı ihmal etmeyin.
Her gün limon tüketin
Limon suyu içerdiği sitrat nedeni ile taş oluşumunda engelleyici ve koruyucu bir rol oynuyor. Sitrat özellikle kalsiyum okzalat taşlarının oluşumunu engelliyor. Özellikle sabah saatinde başlamak üzere günlük tüketilmesi planlanan suyun içerisine 1-1.5 limonun kesilerek konulması taş oluşumunun azaltılmasında büyük fayda sağlıyor.
