Dünyada olduğu gibi ülkemizde de adeta salgın haline gelen kronik böbrek hastalığı, sağlığı çok ciddi tehdit ediyor. Günümüzde sağlıksız yaşam alışkanlıkları da tehlikeyi artırıyor.
Dünyada her yıl yaklaşık 2,5 milyon kişi kronik böbrek hastalığı nedeniyle hayatını kaybediyor. Üstelik gün geçtikçe artış gösteren bu ciddi hastalık, ülkemizde de yaklaşık her 7 erişkinden birinde görülür hale geldi. Böbrek hastalığının özellikle diyabet hastaları ve yüksek tansiyonu olanlarda çok daha hızlı gelişiyor. Günümüzde sağlıksız yaşam alışkanlıklarından az su tüketimine, aşırı kilodan sık ağrı kesici ilaç ve sigara kullanımına, kalp ve damar hastalıklarından kan yağlarında yüksekliğe dek bir çok etken de önemli riskler arasında yer alıyor. Türkiye’de diyalize yeni başlayan hastaların yaklaşık yüzde 38’inde böbrek yetmezliğinin nedeni diyabet hastalığı, yüzde 27’sinde ise nedenin tansiyon yüksekliği. Özellikle kronik böbrek hastalığı açısından yüksek risk altındaki kişilerin yani diyabet, yüksek tansiyon, kalp ve damar hastalığı veya ailesinde böbrek hastalığı öyküsü bulunanlar ve yaşlıların bu tarama testlerini yılda en az bir kere olmak üzere düzenli olarak yaptırması büyük önem taşıyor.
Basit testlerle öğrenmek mümkün!
Kronik böbrek hastalığı için risk altında olanlar, böbrek hastası olup olmadığını öğrenmek için mutlaka zaman kaybetmeden doktora başvurması gerekiyor. Doktorun yaptıracağı iki basit test, böbrek hastası olup olmadığınızın büyük oranda belirlenmesini sağlayacaktır. Böbrekler hasarlandığı zaman idrarda protein kaçağı ortaya çıkıyor. Protein kaçağı açısından birkaç hafta arayla yapılan iki testin pozitif çıkması, kronik böbrek hastalığının bir belirtisi olabiliyor. Bu nedenle tam idrar tetkiki ve idrarda protein atılımının ölçülmesi önemli. Bir diğer test ise; serum kreatinin düzeyinin ölçülmesi ve böbrek süzme işlevini gösteren glomerüler filtrasyon hızının hesaplanması ki, düşük glomerüler filtrasyon hızı değerinin dakikada 60 ml’den düşük olması böbreklerinizin gerektiği kadar çalışmadığı anlamına geliyor.
Sinsice ilerliyor!
Böbrek yetmezliği sinsi ilerleyen bir hastalık olduğu için korunma önlemleri son derece önem taşıyor. Böbrek hastalığı erken saptandığında önlenebildiği gibi ilerlemesi de geciktirilebiliyor. Buna karşın erken tanısı konulamadığında sıklıkla son dönem böbrek yetmezliği evresinde kendini gösterebiliyor. Böbrek yetmezliği önemli bir halk sağlığı sorunudur. Yüksek sakatlık ve ölüm oranları ve kötü yaşam kalitesi ile hasta sağlığını, uygulanması gereken yüksek maliyetli diyaliz ve böbrek nakli tedavileri ile sağlık bütçesini ciddi bir şekilde tehdit etmektedir. Bu nedenle; sosyal ve ekonomik yükü her geçen gün artan kronik böbrek hastalığının kontrolünü sağlamak için, toplumda yaşam biçimi değişikliklerine yol açacak ve böbrek hastalığının önlenmesi ve tedavisine dayalı hastalık yönetimi modelinin bir an önce hayata geçirilmesi gereklidir.
böbrekleri korumanın 10 önemli kuralını şöyle sıralayabiliriz;
· Sağlıklı beslenin ve ideal kilonuzu koruyun.
· Tuzu azaltın.
· Günde en az 2 litre su tüketmeye dikkat edin.
· Sigaradan ve alkolden kaçının.
· Sık sık, gelişigüzel ağrı kesici ilaç kullanmayın.
· Kan basıncınızı düzenli olarak ölçtürün.
· 40 yaşından sonra kan şekerinizi ölçtürmeye dikkat edin.
· Kronik böbrek hastalığı için risk altında iseniz, böbreklerinizi kontrol ettirmek için düzenli olarak doktora başvurun.
- Diyabet hastalığınız veya tansiyon yüksekliğiniz varsa önerilen tedavilere dikkatlice uyun.