Arılar, özellikle bitkilerin gelişebilmesi ve meyve verebilmesi için doğal dengede çok önemli bir role sahip. Bu rol öylesine önemli ki “arılar olmazsa dünyada dört yılda hayat biter” şeklinde iddialı sözler bile söyleniyor. Ünlü Fizikçi Albert Einstein’a atfedilse de ona ait olmayan bu ifade, arıların yaşam zincirindekini önemini gösteriyor. 20 Mayıs ise bu önemi anlatmak için Dünya Arı Günü olarak kutlanıyor.
Arılar tozlaşmayı sağlaması, bazı zararları kontrol altında tutması nedeniyle önemli. Bunun yanında ürettikleri bal, önemli bir gıda ve son yıllarda önemi gittikçe daha fazla artıyor. Bu nedenle Türkiye’de 2003 yılından itibaren arıcılık, ‘Hayvancılık Desteklemeleri’ kapsamına alındı. 20 yılda arıcılık destekleri için çiftçilere 1 milyar 12 milyon lira destek sağlandı. Arı kovanı, bal üretimi ve arıcılık işletme sayısında da büyük artış yaşandı.
2022’de 225 Milyon TL
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından arıcılık yapan üreticilere 2003-2008 döneminde ana arı ve süzme bal desteği ödemesi yapılıyordu. 2008’den itibaren arılı kovan başına damızlık ana arı desteği uygulamasına da geçildi. Arıcılık Kayıt Sistemi (AKS) ile birlik üyesi olan veya olmayan arıcılara kovan başı destek verildi. Birlik üyelerine 30 lira, olmayanlara 20 lira destek sağlandı. Damızlık kraliçe arı başına ise 100 lira destek veriliyor. Sadece 2022 yılında 74 bin üreticiye 225 milyon lira destek ödemesi yapıldı.
Hibe ve Kredi
81 ilde uygulanan ‘Arı Ürünlerinin Üretiminin Yaygınlaştırılması Projesi’ kapsamında arıcılık için yüzde 50 hibe desteği uygulanıyor. Bu proje kapsamında da bin 869 kişiye 14 milyon 500 bin lira hibe desteği sağlandı. Ayrıca ekipman ve malzeme yatırımları da destekleniyor. 50 ve üzeri arılı kovanla üretim yapan ve 50’nin üzerine çıkarmak isteyen arıcılara düşük faizli kredi imkanı getirildi. Kovan, polen kapanı, elektrikli çit sistemi, bal süzme makinesi, polen temizleme ve kek hazırlama makineleri, güneş enerjisi sistemleri, karavan gibi ilgili ekipman için yatırım kredileri sağlanıyor. Destek ve kredilerden yararlanmak isteyenlerin il ve ilçe tarım müdürlüklerinden veya ilgili birliklerden alınacak Arıcılık Kayıt sistemi Belgesi ile banka veya Tarım Kredi Kooperatiflerine, kaymakamlıklarda bulunan Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları ve Kalkınma Ajanslarına başvurmaları yeterli oluyor. AB tarım geliştirme fonları (IPARD) kapsamında 42 ilde 5 bin ile 500 bin avro arasında krediye başvurmak da mümkün.
Üretim Miktarı ve Hedef
2022 yılında Türkiye’de 8,9 milyon arılı kovan ile 118 bin ton bal üretimi ve 4 milyon 165 ton balmumu üretildi. 2022’de üretilen balın 17 bin 168 tonu ihraç edilerek 46 milyon dolar gelir elde edildi. Arıcılıkta hedef ise 9 milyona yaklaşan kovan sayısını sabit tutarak verimi artırmak.
Türkiye’nin Bal Çeşitleri
Türkiye coğrafyasının hem dağlık hem düz bölgelere sahip olması, bitki florasının çok geniş olması nedeniyle farklı ve tescillenmiş bal çeşitlerine sahip olması da dünyanın dikkatini çekiyor. Çiçek (yayla balı) kestane, kekik, geven, narenciye, pamuk ve ayçiçeği balları öne çıkan bal çeşitleri içinde yer alıyor. Dünya çam balı üretiminin yüzde 90’ı da Türkiye’de ve özellikle Muğla (yüzde 70’den fazla) civarında gerçekleşiyor. (Kaynak: TRT HABER )